Thị trường trái phiếu Nhật mất cân bằng, trái phiếu chính phủ chi phối, thanh khoản giảm.

Thị trường trái phiếu Nhật Bản những năm gần đây đã hình thành một cơ cấu phụ thuộc cao vào trái phiếu chính phủ. Theo dữ liệu của CEIC,ịtrườngtráiphiếuNhậtmấtcânbằngtráiphiếuchínhphủchiphốithanhkhoảngiảGiới thiệu về Giao dịch Hợp đồng Tương lai tính đến cuối tháng 7 năm 2024, quy mô thị trường trái phiếu Nhật Bản đã đạt 1.387 nghìn tỷ yên (khoảng 13.3 nghìn tỷ đô la Mỹ), là thị trường trái phiếu lớn thứ ba thế giới, chỉ xếp sau Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của sự già hóa dân số và tăng trưởng kinh tế yếu ớt, chính phủ Nhật Bản liên tục tăng cường đòn bẩy, thúc đẩy quy mô phát hành trái phiếu chính phủ tăng trưởng, khiến tỷ lệ trái phiếu công trong thị trường trái phiếu Nhật Bản lên tới 92.4%.

Xét từng phần, thị trường trái phiếu Nhật Bản chủ yếu do trái phiếu công chi phối, chiếm 83.5%, trong đó số dư trái phiếu chính phủ Nhật Bản là 1.158 nghìn tỷ yên, các loại khác như trái phiếu đô thị, trái phiếu bảo lãnh chính phủ... chiếm tỷ lệ rất thấp. Thị phần của trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu ngân hàng và trái phiếu Samurai cũng nhỏ, phản ánh nhu cầu tài trợ của doanh nghiệp yếu kém. Từ khi chính sách lãi suất âm được thực thi vào năm 2016, chính phủ Nhật Bản phát hành trái phiếu dài hạn thường xuyên hơn để kéo dài áp lực trả nợ, càng làm gia tăng sự chi phối của trái phiếu chính phủ trong thị trường.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản là "siêu khách hàng" của trái phiếu chính phủ Nhật Bản, đã liên tục mua vào trái phiếu kể từ khi chính sách nới lỏng định lượng quy mô lớn được thực hiện vào năm 2013. Dữ liệu cho thấy, tính đến cuối tháng 7 năm 2024, quy mô trái phiếu chính phủ Nhật Bản do Ngân hàng Trung ương Nhật Bản nắm giữ đã đạt 581 nghìn tỷ yên, chiếm 50.2% tổng lượng thị trường. Việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản nắm giữ lượng lớn trái phiếu đã làm suy yếu thanh khoản của thị trường thứ cấp trái phiếu chính phủ, hoạt động giao dịch cũng giảm mạnh, vấn đề mất cân đối cơ cấu thị trường càng trở nên rõ ràng.

Để ứng phó với tình trạng kinh tế trì trệ dai dẳng, chính phủ và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản trong nhiều năm qua đã áp dụng mô hình kết hợp chính sách tài khóa tích cực và chính sách tiền tệ nới lỏng, mặc dù đã giảm bớt áp lực tài chính trong ngắn hạn nhưng cũng mang lại nguy cơ tiền tệ hóa thâm hụt. Trái phiếu chính phủ phát hành lãi suất thấp hoặc thậm chí lãi suất âm thiếu sự ràng buộc của thị trường, càng làm trầm trọng thêm sự mất cân đối cơ cấu của thị trường trái phiếu. Chế độ mua trái phiếu phi thường của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản khiến tỷ lệ trái phiếu chính phủ của thị trường trái phiếu Nhật Bản tăng cao hơn, nhưng điều này cũng làm tăng lo ngại về thanh khoản và sự ổn định dài hạn của thị trường.

Thị trường có nhiều rủi ro và việc đầu tư cần phải thận trọng. Bài viết này không phải là lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư cần cân nhắc tình hình tài chính cá nhân hoặc nhu cầu của bản thân. Nhà đầu tư nên thực hiện cân nhắc, xem xét liệu rằng bất kỳ ý kiến, quan điểm hoặc kết luận nào trong bài viết này có phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của bạn hay không. Việc chưa chọn danh mục đầu tư phù hợp là điều cần thiết và hạn chế rủi cho cho bạn.